En ik was erbij!

Deze week staat in het teken van de ‘Policy Dialogue’ van 8 tot en met 10 juli. Vama komt dinsdag even tussendoor op kantoor. Hij wil in een ingelast kantooroverleg afstemmen wie er mee gaan en vanaf die dag al blijven slapen in het Sibane Hotel in Ezulwini en wie woensdag volgen. Tevens afgesproken dat het hier niet bij blijft en we de week erop doorpakken met wat de volgende stap moet zijn.
Vama geeft complimenten aan het team dat bij zijn afwezigheid de zaken goed doorgegaan zijn en dat er gewerkt is aan teamwork, wat van groot belang is voor de toekomst. Ik durf het bijna niet hardop te zeggen, maar heb het gevoel dat er een kleine gedragsverandering plaatsvindt. Aan de andere kant kan het simpelweg zijn dat hij goed gemutst is, doordat het zo lekker loopt met de voorbereidingen van wat de doorbraak gaat worden (vinden wij hier :-) ) in wet- en regelgeving voor (ex-)mijnwerkers en hun families.

Het is een ‘Policy Dialogue over TB, Silicose, HIV, overdraagbaarheid van sociale uitkeringen’. Mijnwerkers die veelal in Zuid-Afrika jaren in de mijnen werken komen terug met longziekten of beroepsmatige ziekten, zoals gehoorverlies, en bouwen rechten op voor sociale uitkeringen in een ander land. Er is geld om tegemoet te komen in de ziektekosten voor de mijnwerkers of voor hun families (als de mijnwerker dood gaat) en ze hebben recht op sociale uitkeringen. Alleen krijgen ze nu niks of heeeeel moeizaam uitbetaald, omdat wet- en regelgeving het niet toestaat.
De Beroepsziekten in Mines and Works Act is meer dan 100 jaar oud en voor het laatst gewijzigd in 1994. De wet voorziet in een vergoeding voor beroepsmatige longziekten voor mijnwerkers en ex-mijnwerkers. Dit wordt beheerd door het medisch bureau voor beroepsziekten (MBOD/CCOD enz.). Er is een pot met geld van 3 biljoen Zuid-Afrikaanse Rand dat bij MDOB gestald is om uit te betalen. MBOD is verantwoordelijk voor medisch onderzoek om te bepalen of iemand recht heeft op een uitkering. Daarvoor moeten doodzieke mensen die geen geld hebben om vervoer te betalen nu eerst naar Johannesburg. Silicose en TB liggen qua diagnose dicht bij elkaar en moet door een MBOD specialist gedaan worden om juiste diagnose te stellen. Inmiddels is men in Swaziland echt wel in staat de juiste diagnose te stellen zegt Dr. Cleopas Sibanda, aanwezige arts van Ministerie van Arbeid en Sociale Zekerheid, waardoor een reis niet nodig zou zijn.
Een ander lastig ding is (een van de vele) dat mensen in Swaziland bij ieder nieuw paspoort een nieuw persoonsnummer krijgen, waardoor het administratief niet door Zuid-Afrika verwerkt en dus niet uitbetaald kan worden.
Zo zijn er ook regels na het overlijden van een (ex-)mijnwerker waar aan voldaan moet worden die lastig zijn.

Deze ‘Policy Dialogue’ stond in het teken van informeren en discussiëren welke gaten in de huidige wet- en regelgeving zitten. Aanwezig waren parlementariërs, de mijnindustrie, MBOD, afgevaardigden van Ministerie van Gezondheid, van Arbeidszaken en Sociale Zekerheid, van Buitenlandse zaken en van Binnenlandse zaken, Universiteiten, mijnwerkersvertegenwoordigers, een mijnwerker die Silicose en HIV heeft met zijn verhaal, sponsoren die belang hebben in verbetering van rechten van deze mensen zoals IOM, Southern Africa Trust, AK advocaten, enzovoorts. Senator Honorable Ms Winnie Magagula, de Minister van Arbeid en Sociale Zekerheid, was op momenten ook present. Hoog bezoek dus media aandacht. Apart dat zij voor de spreker gaan staan en het zicht van de spreker wegnemen voor de rest van de zaal (zie foto).
Iedereen die er moest zijn was er en heeft actief deelgenomen aan het programma. Filip de Loof, zou er als observant namens EU zijn, had ik vooraf gebeld en hij zei er in de middag te zijn. Helaas niet op komen dagen. Hij en de EU-ambassadeur krijgen uiteraard een samenvatting van het geheel, zal ik nabellen en bespreken wat eventueel op hun agenda in oktober past.
Alle organisaties en instanties hebben vanuit hun invalshoek belicht wat ze doen en wat er gedaan moet worden. Er waren presentaties, paneldiscussies en workshops om te werken aan vraagstukken.
De gebruikelijke rituelen als bidden aan begin en einde van de dag, de energizers tussendoor (dit keer met zingen en springen) en het betrekken van alle aanwezigen in de zaal kwamen voorbij.
Het zou geen Afrikaanse bijeenkomst zijn als het programma strak werd aangehouden. Tijden en inhoud werden omgegooid, maar het eindresultaat was te gek.

Mw. Shireen Pardesi, directeur van MBOD, vertelt over wat en hoe ze in Zuid-Afrika een en ander op orde hebben (om in Swaziland van te leren), dat er geld op de plank ligt te wachten om betaald te worden en zij graag naar Swaziland komen om mensen hier te onderzoeken.
Dr. Cleopas zegt dat er al 556 mijnwerkers door zijn afdeling zijn onderzocht met de juiste apparatuur. Het enige wat er moet gebeuren is te erkennen dat het klopt dan kunnen deze mensen gecompenseerd worden. Toezegging dat MBOD dit oppakt in de pocket.
Deze zelfde dame merkt op dat alle goede conclusies en bevindingen van de eerste dag niet verloren mogen gaan door er alleen maar over te praten. Zij stelt voor dat een resolutie geschreven wordt. De Minister van Arbeid en Sociale Zekerheid kan dan uitgenodigd worden om de volgende dag deze resolutie aan haar aan te bieden.
Zoals jullie weten (van vorige verhalen) kan een afspraak op korte termijn op dat niveau zomaar lukken en is ze inderdaad op donderdag om 18.00 uur ter plaatse.

Het tot stand komen van de resolutie heeft veel voeten in aarde. Het duurt tot 18.00 uur om puntjes op de ‘i’ te zetten. Zelfs of het een resolutie mocht heten, omdat het te dwingend zou kunnen zijn. Spanning was merkbaar bij de organisatoren, omdat de minister daardoor moest wachten. Het duurt even, maar het belangrijkste is dat wat is aangeboden voor alle partijen akkoord is. Het werd uiteindelijk als een communiqué aangeboden. Wie het aan zou bieden aan de Minister was een discussie die ook op de valreep tot een goed einde werd gebracht. De Afrikaanse manier van overleg en afstemmen met respect voor elkaars standpunt is mooi om mee te maken.
Er is veel gespeecht en vooral grote blijdschap (en opluchting) dat dit concrete resultaat uit deze unieke bijeenkomst aangeboden en goed ontvangen is. De Minister was dankbaar voor het geleverde werk en heeft toegezegd dat er een commissie wordt opgericht die ermee aan de slag gaat.
Het voelde voor mij als een belangrijke bijeenkomst (keerpunt) waarop we over twee jaar misschien wel terugkijken als een gedenkwaardig moment en ik trots kan zeggen: En ik was erbij!

Ik heb zoveel nieuws gehoord dat ik het lastig vind om het gebeurde van die dagen volledig en correct toe te lichten. Het gaat wat mij betreft om de stap voorwaarts en de bewustwording van de te nemen noodzakelijke stappen bij alle partijen/stakeholders. En dat jullie een idee krijgen van dat er nog veel moet gebeuren om de migranten mijnwerkers en hun families te helpen/te bieden waar ze recht op hebben. Het is echt schrijnend en daarbij is de armoede groot.

Wat een netwerker is Vama, wetende dat hij dit nagenoeg in zijn eentje bij elkaar geregeld, gebeld en gemaild heeft in een heel korte tijd.
Het was heerlijk om deze dagen aanwezig te zijn, twee dagen wat te notuleren en te netwerken. Voel me bevoorrecht en heb geluk dat ik erbij mag zijn.

De week afgesloten samen met Isabel en McBride, twee deelnemers van de afgelopen dagen, met een bezoek aan de glasfabriek in Ngwenya waar ze prachtige traditioneel geblazen glazen, beelden, vazen enz. maken. Isabel was met de auto en bood het aan en dan zeg ik geen nee :-).
Tendayi, de VSO collega die bij het Rode Kruis werkt in Manzini, is zaterdag voor het eerst bij mij in het zuiden op bezoek geweest. Onias en Charles waren in Nhlangano.
Sightseeing Nhlangano heeft zich beperkt tot langs het SWAMMIWA kantoor lopen, bij Onias thuis kort op bezoek en toen met z’n tweeën bij mij thuis aan de thee. Onderweg naar huis vroeg ze zich via Whatsapp af waarom we dit niet eerder gedaan hebben. Erg waar. Heel leuk om te kletsen over iets anders dan vanuit een bepaalde rol op kantoor.